ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI

01-08-2012

TIBBÎ KÖTÜ UYGULAMAYA İLİŞKİN ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI

Tıbbi Kötü Uygulamaya İlişkin Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları ile Tarife ve Talimatında Yapılan Değişiklikler; ?30 Temmuz 2011? tarihinden geçerli olmak üzere, Resmi Gazete?de yayımlandı.(Resmi Gazete: 19 Temmuz 2011 SALI-Sayı: 27999)

Yapılan son değişiklik çerçevesinde, konuya ilişkin muhtemel soru ve cevaplar aşağıda sunulmuştur:

1. Tıbbi Kötü Uygulamaya İlişkin Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası nedir, kimler yaptırmak zorundadır?

1219 sayılı Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun?a, 5947 sayılı Kanun?la (Üniversite ve Sağlık Personelinin Tam Gün Çalışmasına ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Ek: 21/1/2010-5947/8 md.) eklenen Ek 12?inci madde hükmüne göre, ?kamu sağlık kurum ve kuruluşlarında çalışan tabipler, diş tabipleri ve tıpta uzmanlık mevzuatına göre uzman olanlar?ın, tıbbi kötü uygulama nedeniyle kendilerinden talep edilebilecek zararlar ile kurumlarınca kendilerine yapılacak rüculara karşı yaptırmak zorunda oldukları bir sigortadır.

Bu sigortayı, uzman doktorlar, uzmanlık öğrencisi (asistan) doktorlar, pratisyen doktorlar ve diş hekimleri yaptırmak zorundadır.

2. Sigortanın konusu ve kapsamı nedir?

Bu sigorta sözleşmesi, poliçede belirtilen mesleki faaliyeti ifa ederken, sözleşme tarihinden önceki on yıllık dönemdeki veya sözleşme süresi içindeki mesleki faaliyeti nedeniyle verdiği zararlara bağlı olarak sözleşme süresi içinde kendisine yapılan tazminat taleplerine ve bu taleple bağlantılı yargılama giderleri ile hükmolunacak faize karşı, poliçede belirlenen limitler dahilinde teminat sağlar. Ancak on yıllık dönemin başlangıcı 30 Temmuz 2009?u geçemez ve bir aydan fazla sigortasız kalınan dönemlerde meydana gelen olaylara bağlı olarak sigortalı dönemlerde yapılan ihbarlar için sigorta koruması yoktur.

Sigortalının mesleki faaliyete son vermesi halinde, birinci paragraftaki teminata ek olarak, son sigorta sözleşmesi dönemindeki mesleki faaliyetinden dolayı sözleşmenin bitiş tarihinden iki yıl sonrasına kadar ortaya çıkabilecek talepler de teminat dahilindedir.

3. Bu sigortayı yaptırmamanın cezası var mıdır?

Bu maddedeki zorunlu sigortaları yaptırmayanlara, mülki idare amirince sigortası yaptırılmayan her kişi için beşbin Türk Lirası idari para cezası verilir.

4. Bu sigorta kim tarafından yaptırılır?

Tıbbi Kötü Uygulamaya İlişkin Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası,

a. Kamu sağlık kurum ve kuruluşlarında çalışan tabipler, diş tabipleri ve tıpta uzmanlık mevzuatına göre uzman olanlar için, sigorta ettiren sıfatıyla kendileri tarafından,

b. Özel sağlık kurum ve kuruluşlarında çalışan tabipler, diş tabipleri ve tıpta uzmanlık mevzuatına göre uzman olanların her biri için ayrı ayrı, sigorta ettiren sıfatıyla kurumları tarafından,

c. Mesleklerini serbest olarak icra eden tabipler, diş tabipleri ve tıpta uzmanlık mevzuatına göre uzman olanlar ile sözleşmeli aile hekimleri için kendileri tarafından,

yaptırılır.

5. Poliçe primlerini kim ödemektedir?

Tıbbi Kötü Uygulamaya İlişkin Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasında Kurum Katkısına İlişkin Usul Ve Esaslara Dair Tebliğ?in üçüncü maddesine göre;

a. Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan tabipler, diş tabipleri ve tıpta uzmanlık mevzuatına göre uzman olanlar, yaptıracakları sigorta sözleşmesinin primlerini sigortacıya veya sigorta acentesine ödedikten sonra, ödedikleri prim tutarının yarısını döner sermayesi bulunan kurumlarda döner sermayeden, döner sermayesi bulunmayan kurumlarda kurum bütçesinden geri alır. Geri ödemeler, sigortaya ilişkin poliçe veya sigorta şirketi ya da sigorta acentesinin kaşesini taşıyan prim ödeme makbuzunun bir örneğinin ibrazı üzerine ilgili kurum tarafından en geç otuz gün içinde yapılır.

b. Özel sağlık kurum ve kuruluşlarında çalışan tabipler, diş tabipleri ve tıpta uzmanlık mevzuatına göre uzman olan sigortalılar için yapılacak sigorta sözleşmesinin primleri, kurum ve kuruluşları tarafından sigortacıya veya sigorta acentesine ödenir. Ödenen primin yarısı sigortalıya yansıtılır.

c. Mesleklerini serbest olarak icra eden tabipler, diş tabipleri ve tıpta uzmanlık mevzuatına göre uzman olanlar ile sözleşmeli aile hekimlerinin sigorta primlerinin tamamı kendileri tarafından ödenir.

6. Teminat limiti ne kadardır, uzmanlığa göre teminat limitleri değişir mi?

İlgili mevzuat  gereği her bir olay için azami teminat tutarı, yapılan değişikle 300.000 TL?den 400.000 TL?ye çıkarılmıştır. Bu teminat maddi, manevi tazminat ve yargılama giderleri için geçerlidir. Risk gerçekleşmiş olsa dahi, olay başı azami teminat miktarı sözleşme süresi boyunca aynı kalır. Daha önce olay sayısına göre toplam teminat tutarında bir üst sınır bulunmazken, 1.800.000 TL?lik üst sınır getirilmiştir. Dolayısıyla her bir olay için ayrı ayrı 400.000 TL olan teminat tolpamda 1.800.000 TL?yi aşamayacaktır.

Diğer taraftan uzmanlığa göre veya teminat limitlerinde herhangi bir fark olmayıp, tek bir teminat limiti vardır.

7. Sigorta primleri ne kadardır ve ödeme şekli nasıldır?

Sigorta primleri peşin olarak veya (blokeli) 3 taksit seçeneği ile ödenir. İlk kez yapılacak sigortalarda, risk gruplarına göre aşağıdaki prim tutarları uygulanır.

8. Sigortalı bir yıldan uzun süreli poliçe satın alabilir mi?

Poliçeler 1 yıllık olarak tanzim edilmektedir.

9. Kamu?da çalışan hekimlerin kurum değiştirmesi durumunda ne yapılması gerekir?

Kamu?da çalışan bir hekim, kurum değiştirirse, poliçe iptal ettirilmeyip devam ettirilmiş ise, iki kamu kurumu gün hesabına göre birbirlerine ödeme yaparlar.

10. Özel?de çalışan hekimlerin kurum değiştirmesi durumunda ne yapılması gerekir?

Özel sağlık kurum ve kuruluşları için, sigortalının kurumlar arasında iş değişikliği yapması durumunda, önceki kurum tarafından yaptırılan sigorta sözleşmesinin teminatı devam ediyorsa, yeni kurumun sözleşme süresi sonuna kadar sigorta yaptırma sorumluluğu kalkar.

11. Hekimin kısmi zamanlı olarak birden fazla işte çalışması halinde teminat her bir kurumda geçerli midir?

Resmi olarak çalıştığı kurumlar ile görev ilişkisini belgelendirdiği takdirde geçerlidir.

12. Teminat harici haller nelerdir?

Genel Şartlar?ın ?Teminat Dışında Kalan Haller? başlıklı A.3 maddesinde sayılan aşağıdaki haller teminat haricidir. Yapılan değişiklikte, ?her türlü deneyden kaynaklanan tazminat talepleri? de teminat dışı bırakılmıştır

Aşağıdaki hâller teminat kapsamı dışındadır:

a. Sigortalının, poliçede belirlenmiş ve sınırları hukuk kuralları ve etik kurallar ile tespit edilen mesleki faaliyeti dışındaki faaliyetlerinden kaynaklanan tazminat talepleri,

b. Mesleki faaliyetin ifası sırasında sigortalı tarafından kasten sebep olunan her tür olay ile davranışları,

c. Sigortalı veya çalıştırdığı kişilerin, poliçede belirtilen mesleki faaliyeti ifa ederken alkol, uyuşturucu ya da narkotik maddelerin tesiri altında bulunması sonucunda meydana gelen olaylar,

d. İdarî ve adlî para cezaları dahil her tür ceza ve cezai şartlar;

e. (Ek bent: 19.7.2011-27999) Her türlü deneyden kaynaklanan tazminat talepleri.

13. Mesleki Sorumluluk Sigortası Genel Şartları?na göre yaptırılmış ?ihtiyari sigorta? var ise hangi hükümler uygulanır?

Tabipler, diş tabipleri ve tıpta uzmanlık mevzuatına göre uzman olanlar için Mesleki Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarına göre yaptırılmış ihtiyari sigorta var ise ve bu ihtiyari sigorta zorunlu sigortayla verilen teminatın üstü için yapılmamışsa, bu sigorta ile zorunlu sigorta arasında Türk Ticaret Kanununun birden çok sigorta hükümleri uygulanır.

Tıbbi Kötü Uygulamaya İlişkin Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasının yürürlüğünden önce Mesleki Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarına göre yapılmış olan sözleşmeler, taraflar arasında düzenlenecek zeyilname ile zorunlu sigorta hükümlerine uyarlanabilir.

14. Riziko ne zaman gerçekleşmiş sayılır?

Sigorta sözleşmesinin konusuna ilişkin olarak sigortalının kendisine tazminat talebinde bulunulduğunu öğrendiği anda riziko gerçekleşmiş sayılır.

15. Rizikoya ilişkin olarak sigorta ettirenin ve sigortalının yükümlülükleri nelerdir?

Sigortalı ve sigorta ettiren, aşağıdaki hususları yerine getirmekle yükümlüdür:

a. Haberdar olduğu andan itibaren rizikonun gerçekleştiğini, beş gün içinde sigortacıya ihbar etmek,

b. Sigorta sözleşmesi yokmuş gibi gerekli her türlü önlemi almak ve bu amaçla sigortacı tarafından verilecek makul talimatlara uymak,

c. Sigortacının talebi üzerine, olayın ve zararın nedeni ile hangi hâl ve şartlar altında gerçekleştiğinin ve sonuçlarının tespitine; tazminat yükümlülüğü ve miktarı ile rücu hakkının kullanılmasına yarayacak, elde edilmesi mümkün bilgi ve belgeleri gecikmeksizin vermek,

d. Sigortacının yazılı onayı olmadıkça, sorumluluğu veya tazminat talebini kısmen veya tamamen kabul etmemek, ödeme taahhüdünde bulunmamak, zarar görenlere herhangi bir tazminat ödemesinde bulunmamak;

e. Zarardan dolayı, dava yolu ile veya başka yollarla bir tazminat talebi karşısında kaldığı veya aleyhine cezai kovuşturmaya geçildiği hâllerde, durumdan sigortacıyı derhal haberdar etmek ve tazminat talebine ve cezai kovuşturmaya ilişkin olarak almış olduğu ihbarname, davetiye ve benzeri tüm belgeleri gecikmeksizin sigortacıya vermek,

f. Sigorta konusu ile ilgili başka sigorta sözleşmesi varsa bunları sigortacıya bildirmek.

16. Rizikonun gerçekleşmesi üzerine sigortacıya ihbar etme yükümlülük süresi olan 5 günlük süre, hak düşürücü bir süre midir?

Genel Şartlar B.25/a maddesi hükmünce, sigortalı ve sigorta ettirenin, haberdar olduğu andan itibaren rizikonun gerçekleştiğini, beş gün içinde sigortacıya ihbar etme yükümlülüğü bulunmaktadır. Sigortalı veya sigorta ettirenin bu yükümlülüğünü yerine getirmemesinin yaptırımı, genel şartlar da yer almamaktadır.

?Rizikonun gerçekleşmesi?nden sonraki ?ihbar mükellefiyeti?ni düzenleyen 6762 sayılı TTK?nın m. 1292?de?Sigorta ettiren kimse kasten ihbarda bulunmamış ise sigorta haklarının zayi olacağı, kusuru halinde ise, kusurun ağırlığına göre sigortacının ödemekle mükellef olduğu bedelden indirim yapılacağı? hükmü yer almaktadır.

İhbarın süresi içinde yapıldığının ispat yükü, sigorta ettirene aittir. Beş günlük ?ihbar süresi? bir ?hak düşürücü süre? değildir. Yargıtay?ın görüşü de bu doğrultudadır. TTK?nın m. 1292/f.son hükmüne göre, ihbar yükümlülüğünün ?kasten? yerine getirilmemesi halinde, sigorta şirketi tazminat ödemek borcundan kurtulmuş olmaktadır. Kastın varlığını ispat yükü, sigorta şirketine aittir. ?Kast?ta, rizikonun gerçekleştirildiğini süresi içerisinde sigortacıya haber vermemenin altında, bundan lehe bir sonuç elde etme arzu ve iradesi bulunmaktadır.

Sigorta sözleşmesinden doğan bütün talepler iki yılda zaman aşımına uğrar. Bu süre, rizikonun gerçekleşmiş olduğunun sigorta şirketine ?ihbar yükümlülüğü?nün doğduğu anın son gününden başlar.

17. ?30 Temmuz 2011? tarihinden geçerli olmak üzere, 19 Temmuz 2011 Tarihli Resmi Gazete?de yayımlanan değişiklikler nelerdir?

Yapılan değişiklikler özetle şunlardır:

a. Daha önce sigortalı, hatalı tıbbi tedavi nedeniyle tazminat ödemediği her bir yıl için % 20?ye kadar artan prim indiriminden yararlanabilirken, şimdi kusurlu bulunup tazminat ödemese de hatalı tedavi iddiası ile ?ihbar?da bulunulan sigortalılar indirimden yararlanamamaktadır.

b. Sözleşme döneminden önceki 1 yıllık süre, ?10 yıl?a çıkarılmış ve bu dönemde yapılan tıbbi uygulamalarla ilgili tazminat taleplerine karşı teminat sağlanmıştır. Ancak 10 yıllık sürenin başlangıcı ?30 Temmuz 2009? olarak belirlenmiştir. İçinde bulunduğumuz 2011 yılı itibarıyla bu süre geriye doğru 2 yıl olup 10 yıllık süre gerçekte 2019 yılında anlam ifade edecektir.

c. Mesleki faaliyetin sürdürülmesine rağmen bir aydan fazla sigortaya ara verilmesi halinde ara verilen dönemde yapılan tıbbi uygulamalar, sonradan sigorta yapılsa da teminat dışında bırakılmıştır. Amaç, sigortanın kesintisiz yaptırılmasını sağlamaktır. Ancak bir aya kadar aralar geriye dönük teminatın içinde kalmaktadır.

d. Daha önceki düzenlemede sözleşmenin bitiş tarihinden sonraki iki yıllık sürede ortaya çıkabilecek taleplerin teminat dahilinde olması için, ?sigortalının mesleki faaliyete son vermesi? şartı bulunmazken, yeni düzenlemede bu şart getirilmiştir. Dolayısıyla sigortalının, son sigorta sözleşmesi dönemindeki mesleki faaliyetinden dolayı sözleşmenin bitiş tarihinden iki yıl sonrasına kadar ortaya çıkabilecek taleplerin de teminat dahilinde olabilmesi için, sigortalının mesleki faaliyete son vermiş olması gerekmektedir.

e. Daha önce, teminat içinde olan ?her türlü deneyden kaynaklanan tazminat talepleri? sigorta teminatı dışına çıkarılmıştır.

f. Değişiklikten önce, dava açılması veya mahkeme tarafından sigortalının kusurlu olduğuna dair bir karar verilmiş olması durumunda riziko gerçekleşmiş sayılıyor ve sigortacıya bu durumun beş gün içinde bildirilmesi gerekiyordu. Yeni düzenleme ile sigortalı kendisine tazminat talebinde bulunulduğunu öğrendiği anda rizikonun gerçekleşmiş olduğu kabul edilmekte ve ihbar yükümlülüğü başlatılmaktadır. Dolayısıyla üçüncü kişilerin bir tazminat talebini ileri sürüp dava yolu ile takip edeceğini ciddi olarak gösteren beyanının, sigortalı tarafından öğrenildiği anda riziko gerçekleşmiş sayılmaktadır. Herhangi bir dava açılmasa da bu durumda sigortalının, sigortacıya 5 günlük bildirim yükümlülüğü başlamaktadır.

g. Risk Grupları Tablosu?nda ise; ?Pedodonti? uzmanlık dalının adı ?Çocuk Diş Hekimliği? olarak değiştirilmiş, ?Sitoloji (Sitopatoloji)? uzmanlık dalının Risk Grubu 1. Grup olarak, ?Tıbbi Parazitoloji (Parazitoloji)? uzmanlık dalının risk grubu 1. Grup olarak değiştirilmiştir. 2. Risk Grubu?nda yer almak üzere ?Restoratif Diş Tedavisi?, ?Ağız Diş ve Çene Radyolojisi?, ?Gelişimsel Pediatri? uzmanlık dalları eklenmiştir.

Av. Zekeriya YILMAZ

 Özcan Hukuk Bürosu - Av. Muzaffer ÖZCAN